De oproep van de koning in maart 2020 was duidelijk. Laten we in deze coronatijden in ieder geval het eenzaamheidsvirus zoveel mogelijk beteugelen. De coronacrisis legt de zwakke plekken in het weefsel van onze samenleving bloot en dwingt ons goed te kijken naar de kwetsbare plekken. En groeiende eenzaamheid is dan een van zwakke plekken die vaak genoemd wordt. Ook voordat de coronacrisis uitbrak was er voor eenzaamheid geen makkelijke oplossing te vinden. Maar de pandemie bracht nog eens extra dilemma’s en uitdagingen met zich mee.
Zo haalde in Canada een vrouw het nieuws die vanwege de isolatiemaatregelen om euthanasie vroeg. De vrouw was 91 jaar, woonde in een verpleeghuis en was niet ernstig ziek toen haar verzoek gehonoreerd werd. Terwijl het dagelijkse leven tot stilstand was gekomen om zo weinig mogelijk mensen te laten sterven, leed deze vrouw dusdanig aan eenzaamheid dat zij de zekerheid van de dood verkoos.
Dit verhaal laat zien dat de discussie over een zelfverkozen levenseinde voor ouderen die niet ernstig ziek zijn niet alleen in Nederland gevoerd wordt. Als promovendus aan de UvH doe ik onderzoek naar dat ‘voltooid-leven debat’. In mijn onderzoek staat de doodswens centraal van mensen die niet ernstig ziek zijn, maar die hun leven als voltooid ervaren. Daarom willen zij kunnen kiezen voor euthanasie. Hun situatie wordt in het debat vaak vergeleken met mensen voor wie het lijden uitzichtloos en ondraaglijk is vanwege ouderdomsaandoeningen. Ook zij zijn op leeftijd en ervaren geen positief levensperspectief meer. Echter, in Nederland komen mensen met een ‘voltooid leven’ niet in aanmerking komen voor euthanasie, als hun doodswens geen medische grondslag heeft.
Om een beeld te krijgen van de groep mensen met ouderdomsaandoeningen die binnen het huidig juridisch kader voor euthanasie in aanmerking kan komen, heb ik een documentenanalyse uitgevoerd naar de oordelen van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie. De onderzoeksvraag van deze studie was: wat zijn kenmerken en omstandigheden van mensen die euthanasie hebben gekregen op grond van een stapeling ouderdomsaandoeningen en waaruit bestaat hun lijden?
Een opvallend resultaat was dat het vooral ging om vrouwen van boven de 90 jaar. Zij waren niet ernstig ziek en leefden al langere tijd met ouderdomsklachten. Een andere opmerkelijke uitkomst was dat een incident, vaak een val, zorgde voor een omslagpunt. Het lijden aan en als gevolg van de aandoeningen werd ondraaglijk. De doodwens werd actueel en het euthanasieverzoek dat hierop volgde, werd gehonoreerd.
Het zijn voorbeelden die doen denken aan de casus uit Canada en die de vraag oproepen of acute eenzaamheid veroorzaakt door de pandemie, een reden kan zijn voor euthanasie? Mijn onderzoek gaat over doodswensen van mensen die niet ernstig ziek zijn. Indirect gaat het over welk lijden we als samenleving accepteren, welke plek een zelfgekozen levenseinde moet hebben en de complexe rol die eenzaamheid hierin speelt.
0 reacties