Arno Geiger is Oostenrijker en in Duitstalige landen een bekend schrijver. Hij beschrijft in dit boek het ziekteproces van zijn vader die geleidelijk aan dement wordt. Zoals zo vaak herkende de familie de symptomen in het begin niet, waar hij later nog woede en pijn van ervaart. Het is een aangrijpend verhaal van een zoon die, vanaf het moment dat de diagnose is gesteld, de omslag maakt naar acceptatie van de symptomen van een ziekte na het onbegrip om het eigenaardige gedrag van vader.
De oorspronkelijke titel ‘Der alte Konig in seinem Exil‘ doet meer recht aan het thema dementie dan de Nederlandse titel ‘De oude koning in zijn rijk’. Ballingschap of ontheemding geeft beter de toestand weer “van iemand voor wie de hele wereld vreemd is geworden” en hier angstig van wordt. Vader is geborgenheid en veiligheid kwijt geraakt en is voortdurend op zoek naar zijn thuis, terwijl hij is vergeten dat hij in zijn eigen huis woont. Hij voelt zich niet goed en daarom kan zijn huis niet zijn thuis zijn.
Het verhaal is niet alleen aangrijpend maar ook zorgethisch sterk. Broers en zus, maar ook moeder die is gescheiden van vader, scharen zich om vader heen. Tastbaar is de zorg om datgene te doen voor vader wat in hun vermogen ligt. Bijzonder is ook dat het boek door het hele dorp waar vader woont is gelezen en dorpelingen vader niet meer uit de weg gaan.
In de aanpak van de zoon spreekt toewijding, de wil zich in te leven en respect voor de leefwereld van vader. Zo ging hij voorheen met vader in discussie: “Maar je bent nu toch thuis?”; later zegt hij “Goed, ik ga zo met je mee“. Bevestigende antwoorden die aangeven dat alles in orde is, zijn een geruststelling in een onzeker makende wereld. Vader reageert opgelucht met: “Eindelijk iemand die me gelooft“. Geiger schrijft ook over dit taalgebruik van vader, die niet meer direct kan reageren maar allerlei omwegen zoekt: “Ik moet zeggen dat het wel goed met me gaat. Maar wel tussen aanhalingstekens, want ik ben niet in staat het te beoordelen”. Maar ondanks de soms komische gesprekken worden deze steeds zeldzamer en “sijpelt het leven…de persoonlijkheid druppel voor druppel uit zijn persoon weg“.
Een ontroerend verhaal van een zoon die een bijzondere relatie met zijn dementerende vader ontwikkelt en waarin de familie de verantwoordelijkheid neemt om goed voor hun vader te zorgen en deze een waardig leven te bieden.
Arno Geiger. De oude koning in zijn rijk. Vertaald door Wil Hansen. Bezige Bij, 2012. ISBN 9023467965
0 reacties